W wypowiedzi uwzględnij kontekst. Co to oznacza?

Kiedy piszesz na maturze i masz uwzględnić „wybrany kontekst”, to tak, jakbyś dostał supermoc, która pozwala ci zagłębić się w tekst na zupełnie nowym poziomie. Kontekst to twój klucz do odkrywania i pokazywania głębszych znaczeń, połączeń i interpretacji. Nie jest to coś trudnego! To po prostu sposób, aby pokazać, jak szeroko potrafisz myśleć o tekście, wykorzystując różne rodzaje wiedzy, które masz. Spróbujmy to rozłożyć na proste części.

Poznaj – Co oznacza “uwzględnij również wybrany kontekst” w pytaniach maturalnych?

Rodzaje Kontekstów

1. Literacki: To jak rozmowa z innymi książkami. Kiedy piszesz o „Panu Tadeuszu” Mickiewicza, możesz przywołać inny romantyczny wiersz, by pokazać, jak Mickiewicz wpisuje się w romantyczne idee lub jak się od nich odbija. To jak linki między książkami – pokazujesz, że nie istnieją one w próżni.

2. Filozoficzny: Tutaj wchodzimy w głębokie wody myśli. Jeśli twoje dzieło dotyka tematu szczęścia, możesz przypomnieć o epikureizmie, by zobaczyć, jak bohaterowie pasują (albo nie) do tej filozofii. To dodaje głębi twojej analizie, pokazując, że każde dzieło może odbijać albo krytykować pewne myślenie.

3. Kulturowy: To wszystko, co dotyczy kultury – sztuka, muzyka, tradycje. Jeśli analizujesz „Wesele” Wyspiańskiego, możesz mówić o obrazach Malczewskiego, by pokazać, jak sztuka wpływa na sztukę i jak różne elementy kultury są ze sobą powiązane.

4. Autobiograficzny: Tutaj odwołujesz się do własnych doświadczeń. Jeśli omawiasz motyw podróży, możesz przytoczyć własne przeżycia z podróży, by lepiej zrozumieć emocje bohaterów.

5. Biograficzny: To jak detektywistyczne śledzenie życia autora. Jeśli piszesz o Szymborskiej, możesz przyjrzeć się jej życiu, by zobaczyć, jak jej osobiste doświadczenia wpłynęły na jej twórczość.

6. Historyczny: Tutaj historia wchodzi do gry. Analizując „Krzyżaków” Sienkiewicza, możesz mówić o historii Zakonu Krzyżackiego, by lepiej zrozumieć kontekst powieści.

7. Religijny: To odwołanie do wierzeń i tradycji religijnych. Kiedy omawiasz „Dziady” Mickiewicza, możesz przytoczyć elementy wierzeń ludowych i chrześcijaństwa, by pokazać, jak religia wpływa na literaturę.

Jak to wykorzystać?

1. Połącz kontekst z tekstem: Nie wystarczy tylko powiedzieć, że „Pan Tadeusz” to romantyzm. Pokaż, jak romantyczne idee odbijają się w postaciach, motywach, w fabule.
2. Bądź dokładny: Jeśli mówisz o epikureizmie, upewnij się, że dobrze rozumiesz, co to znaczy i jak pasuje do twojego tekstu.
3. Nie zgub się w kontekście: Kontekst ma służyć zrozumieniu tekstu, a nie odwracać od niego uwagi. Zawsze wracaj do tekstu, który analizujesz.

Pamiętaj, kontekst to narzędzie, które pomaga ci pokazać, jak głęboko i szeroko potrafisz myśleć o literaturze. To twoja szansa, by zrobić wrażenie na egzaminatorze, pokazując, że potrafisz wyjść poza tekst i połączyć różne elementy wiedzy w jedną, spójną analizę.