Densytometria. Na czym polega badanie gęstości kości?
Densytometria, czyli badanie gęstości mineralnej kości pozwala na bardzo precyzyjną ocenę stanu masy kostnej i poziomu jej ubytków. Na podstawie wyników densytometrii, lekarz jest w stanie określić ryzyko zachorowania pacjenta na osteoporozę lub osteopenię.
Densytometria to nieskomplikowana procedura rentgenowska, pozwalająca na zbadanie gęstości kości. W przypadku wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości w stanie kośćca, lekarz może zawczasu wdrożyć odpowiednie leczenie i zapobiec wystąpieniu złamań. Na czym polega densytometria?
Badanie gęstości kości
W densytometrii wykorzystywana jest niewielka ilość promieniowania rentgenowskiego, wynosząca zaledwie 1/10 średniej dawki stosowanej w przypadku RTG klatki piersiowej. Badanie to pozwala jednak na bardzo precyzyjną ocenę stanu masy kostnej i poziomu jej ubytków. Na podstawie wyników densytometrii, lekarz jest w stanie określić ryzyko zachorowania pacjenta na osteoporozę lub osteopenię.
Badanie przeprowadzane jest w obrębie kości, które najczęściej ulegają złamaniom pod wpływem patologicznej redukcji masy kostnej. Dotyczy to przede wszystkim odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz szyjki kości udowej, a także kości przedramienia i nadgarstka. Densytometria pozwala na sprawdzenie ilości wapnia w poszczególnych segmentach kości. Wysoka zawartość związków mineralnych zwiększa ich gęstość, dzięki czemu są silniejsze i mniej podatne na kontuzje.
Przebieg badania densytometrycznego
Badanie densytometryczne jest całkowicie bezbolesne i trwa maksymalnie 15-30 minut. Pacjent przyjmuje na specjalnym blacie wygodną pozycję leżącą, w której będzie musiał pozostać bez ruchu na kilka minut. W tym czasie następuje prześwietlenie wybranego obszaru. Jeżeli pacjent nie posiada żadnej biżuterii lub elementów metalowych na odzieży, może pozostać w ubraniu. Badanie gęstości kości odbywa się zwykle z zastosowaniem dwuwiązkowej absorbcjometrii rentgenowskiej DXA.
Wykorzystane w niej dawki promieniowania rentgenowskiego są niewielkie. Do naświetlenia określonych okolic ciała stosuje się promienie X. Stosunkowo rzadko konieczne jest naświetlenie szkieletu w całości – zwykle tylko u dzieci. Pochłonięta wiązka mierzona jest specjalnym detektorem. Po przekształceniu wynik prezentowany jest w postaci tzw. powierzchniowej gęstości kości na przebadanym obszarze. Inną formą densytometrii jest zastosowanie ilościowej tomografii komputerowej oraz metody ultradźwiękowej. Innowacją w diagnostyce osteoporozy jest technologia R.E.M.S. zastosowana w urządzeniu System EchoS, która wykorzystuje fale o częstotliwości radiowej.
Zalecenia i przeciwwskazania do wykonania densytometrii
Densytometria musi zostać zlecona przez lekarza. Nie zostały określone odstępy czasu, w jakich zalecane jest powtórzenie badania. Nie ustalono także granicy wieku, w którym można od niego całkowicie odstąpić. Aby miarodajnie ocenić tempo zachodzących w kościach zmian, konieczne jest utrzymanie maksymalnie dwuletniego odstępu pomiędzy kolejnymi badaniami densytometrycznymi.
Rozpoznając ewentualne czynniki ryzyka wystąpienia osteoporozy lub osteopenii, lekarz bierze pod uwagę ogólny stan zdrowia pacjenta. Na tej podstawie specjalista może zalecić powtarzanie badania w indywidualnie określonych odstępach czasu. Densytometrii nie wykonuje się u kobiet w ciąży. Badanie jest w stu procentach refundowane przez NFZ, jednak można je wykonać również odpłatnie, w placówce prywatnej.
