Rehabilitacja onkologiczna – formy, przyczyny, efekty, leczenie

Po rehabilitację onkologiczną sięga się w celu zapobiegania psychofizycznym następstwom leczenia chorób nowotworowych, które przyczyniają się do obniżenia jakości życia pacjenta. Mogą one nie tylko wpływać negatywnie na leczenie schorzenia, ale też uniemożliwiać pacjentowi powrót do aktywności fizycznej.

W jakim celu stosuje się rehabilitację onkologiczną?

Zadaniem rehabilitacji onkologicznej jest przywrócenie organizmowi pacjenta prawidłowych czynności, złagodzenie objawów choroby i poprawienie jakości jego życia. Na tym jednak się nie kończy rola rehabilitacji onkologicznej. Dzięki zajęciom pacjent ma możliwość integrowania się z innymi i zaadaptowanie się do osób leczonych na choroby nowotworowe. Rehabilitacja sprzyja wobec tego prawidłowym relacjom społecznym. W zależności od celu rehabilitacja onkologiczna może mieć charakter profilaktyczny, leczniczy lub łagodzący. Oprócz edukacji pacjenta służy ona profilaktyce lub zmniejszeniu zaburzeń krążeniowo-oddechowych/obrzęku limfatycznego/ograniczeń zakresu ruchu w stawach i kończynach. Celem rehabilitacji onkologicznej jest też zapobieganie powstawania zrostów mięśniowo-powięziowych oraz wad postawy i koercja już powstałych. Wykorzystywana jest również do pielęgnacji i mobilizacji blizn.

Zaburzenia czynnościowe będące konsekwencją leczenia chorób nowotworowych mogą zostać w mniejszym lub większym stopniu odwrócone. Przy pomocy odpowiednich form rehabilitacji onkologicznej możliwe jest w mniejszym lub większym stopniu przywrócenie sprawności mięśni, co przekłada się na zwiększenie niezależności i samodzielności pacjenta. Regularność w wykonywaniu ćwiczeń skutkuje ustąpieniem zmęczenia i poprawą odporności, co z kolei zmniejsza ryzyko wytępienia infekcji i nawrotu choroby. Rehabilitacja onkologiczna pomaga zredukować obrzęki chłonne i poprawić krążenie chłonki. U aż połowy pacjentów możliwe jest poprzez rehabilitację onkologiczną całkowite zredukowanie ograniczeń ruchomości i upośledzeń czynności układu oddechowego, a u reszty zmniejszenie stopnia nasilenia zaburzeń czynnościowych o co najmniej połowę. Celem rehabilitacji onkologicznej jest tak naprawdę przygotowanie pacjenta do wykonywania podstawowych czynności i do powrotu do aktywności.

Jakie są formy rehabilitacji onkologicznej?

Do dyspozycji jest wiele form rehabilitacji onkologicznej. Terapia obrzęków obejmuje manualny drenaż limfatyczny, kinezyterapię, kompresoterapię i edukację pacjenta. Wspomagająco stosuje się również elewację kończyn, taping limfatyczny i masaż wibracyjny. Fizjoterapia onkologiczna zawiera też mobilizację blizny i terapię mięśniowo-powięziową. Bardzo ważne jest to, aby manualny drenaż limfatyczny wykonywany był przez wykwalifikowaną osobę – fizjoterapeutę czy masażystę. Jego celem jest stymulacja motoryki naczyń limfatycznych i resorpcji kapilarnej oraz przesuwanie płynów. Aktywność fizyczna i kinezyterapia wykorzystywane są niezależnie od fazy choroby i etapu jej leczenia. Konieczne jest dostosowanie formy aktywności do kondycji i wieku pacjenta. Intensywność ćwiczeń nie jest wysoka, stosuje się tez ćwiczenia rozluźniające, rozciągające i oddechowe. Bardzo częstym zaleceniem jest aktywność fizyczna w kompresji. Po manualnym drenażu limfatycznym często stosuje się bandażowanie, a po jego wykonaniu pacjent kierowany jest na kinesiotaping usprawniający mikrokrążenie chłonki, redukujący zastoje i obrzęki limfatyczne.

Kolejnym etapem jest mobilizacja blizn – każda powinna być opracowana przez wykwalifikowaną osobę. Z kolei indywidualna terapia mięśniowo-powięziowa stosowana jest w celu zwiększenia ruchomości kończyny, barku, klatki piersiowej, kręgosłupa, profilaktyce wad postawy, bólu, choroby zwyrodnieniowej, kontuzji, zamrożonego barku.

Centrum rehabilitacji – dobranie indywidualnej formy rehabilitacji onkologicznej

Rehabilitacja onkologiczna prowadzona jest na oddziałach leczących pacjentów z chorobami nowotworowymi. Bardzo ważne jest to, aby została ona rozpoczęta jak najwcześniej. Może być prowadzona w trybie ambulatoryjnym w ośrodkach specjalizujących się w leczeniu onkologicznym. Rehabilitacja onkologiczna pomaga wrócić do pełnej sprawności m.in. po zabiegach operacyjnych, radioterapii, chemioterapii. Bardzo ważne jest dobranie indywidualnej formy rehabilitacji, dostosowanej do potrzeb, stanu i możliwości pacjenta.

__________________________________________________________

Artykuł powstał dzięki uprzejmości Centrum Rehabilitacji OpenMedical