Na czym polega badanie udarności?
W celu oceny wytrzymałości konstrukcyjnej złączy spawanych, prawidłowości ich wykonania oraz kontroli jakości procesu produkcji wykorzystuje się różne rodzaje badań niszczących DT. To badania wykonywane na próbkach materiałów, kończące się ich uszkodzeniem lub całkowitym zniszczeniem. Jednym z wielu rodzajów takich badań jest próba udarności. Wykonanie takiego badania pozwala określić odporność materiału na pękanie pod wpływem działania dużej siły dynamicznej.
Realizacja próby udarności
Określenie wytrzymałości materiału na obciążenia dynamiczne zwykle realizowane jest w warunkach laboratoryjnych, po odpowiednim przygotowaniu próbek materiału i zastosowaniu specjalnego narzędzia. Do wykonania próby udarności w warunkach profesjonalnych używa się młota wahadłowego Charpy’ego, który uderza w odpowiednio nacięty materiał po przeciwnej stronie wykonanego nacięcia. Badany materiał przed uderzeniem młota jest nacinany w kształt litery U lub V i ustawiany na podtrzymujących go podporach. Próba udarności pozwala określić odporność badanej próbki materiału na pękanie pod wpływem działania siły dynamicznej (duża siła w krótkim czasie). Ocena polega na porównaniu wyników badania z normami jakościowymi, jakie są przewidziane dla konkretnego rodzaju i typu badanego materiału.
Cel przeprowadzenia próby udarności
Podstawowym celem realizacji wszelkiego rodzaju badań niszczących DT jest ocena wytrzymałości eksploatacyjnej próbek materiałów stalowych, metalowych, wykonanych z tworzyw sztucznych lub innych. Przy pomocy próby udarności można określić odporność materiału na obciążenie dynamiczne, czyli jego podatność na pękanie pod wpływem działania dużej siły w krótkim czasie (siły dynamicznej). Dzięki temu można sprawdzić, czy elementy konstrukcyjne produkowane w sposób seryjny wykonane są we właściwy sposób, z materiałów odpowiedniej jakości i czy podczas procesu produkcji nie popełniono błędów wpływających na ich wytrzymałość. Próba udarności jest badaniem komplementarnym dla wielu innych rodzajów badań niszczących DT, chociażby takich jak próba zgniatania i rozciągania.
Testy wytrzymałości eksploatacyjnej materiałów stalowych i wielu innych stanowią naturalny element procesu kontroli jakości produkcji. Dzięki próbom udarności, rozciągania, zgniatania, łamania, badaniom twardości i specjalistycznym badaniom makroskopowym próbki materiałów można analizować pod wieloma różnymi kątami, wychwytując ewentualne nieprawidłowości, eliminując stosowanie niewłaściwych materiałów lub wadliwej technologii produkcji.
