Książka, która zmieniła patrzenie na choroby… o psychoanalitycznej psychosomatyce słów kilka.

Gdy chorujemy zwykle idziemy do lekarza, dostajemy tabletki, czy też stosujemy inną terapię, w ten sposób rozwiązujemy sprawę. Co jednak w przypadkach, w których pod chorobą kryje się coś więcej? Co w przypadkach, w których dana dolegliwość się powtarza, a lekarz już nie ma pomysłu na przyczynę choroby… Wtedy czas otworzyć się na trochę inny świat, na świat wnętrza naszej psychiki. Przychodzi tu nam z pomocą jedna z teorii, mówiąca o chorobach psychosomatycznych, a jeśli już o tej teorii mowa, nie można przejść obojętnie obok książki „Teatry Ciała” Joyce McDougal.

Książka „Teatry ciała — psychoanalityczne podejście do chorób psychosomatycznych” Joyce’a McDougall to jedna z podstawowych lektur dla osób zainteresowanych tematem chorób psychosomatycznych. Oprócz czerpania z bogatej tradycji psychosomatyków, McDougall oferuje własne unikalne połączenie perspektyw teoretycznych. Zanim jednak do tego przejdziemy, pytanie, o co w ogóle chodzi z tymi chorobami psychosomatycznymi?

Czym zatem są choroby psychosomatyczne, czym jest psychosomatyka?

Psychosomatyka to dziedzina, która bada związek między psychologią (psyche) a fizjologią (soma). Od jakiegoś czasu zaczęto rozpatrywać choroby psychosomatyczne  jako osobną dziedzinę, ze względu na często obserwowany związek tych obu (psyche i soma) części składowych naszego istnienia. Kiedy człowiek znajduje się w trudnej sytuacji, najczęściej jest to spowodowane zespołem czynników psychicznych i somatycznych, które wzajemnie się przeplatają, nie da się wiec przejść obojętnie, między wpływem psychiki na ciało i ciała na psychikę.

Zaburzenia psychosomatyczne są więc częścią nauki, która łączy się zarówno z medycyną, jak i psychologią. Jeśli chcemy pójść dalej, aby uściślić, medycyna psychosomatyczna próbuje znaleźć i zinterpretować, dlaczego umysł może mieć również negatywny wpływ na ciało.

Czego dowiemy się z tej książki i czy jest ona dla każdego?

Książka teatry ciała, jako typowa książka psychoanalityczna zawiera duży spis tzw. case-studies, czyli przypadków pacjentów, u których terapia psychoanalityczna (jeden z nurtów psychoterapii, o którym więcej możesz np. poczytać tutaj: Na czym polega psychoterapii analityczna?), dała rezultaty bezpośredniego wpływu na ciało. Innymi słowy, w czasie terapii przechodziły pacjentom cielesne dolegliwości.

Teoria opisywana w książce sugeruje, że wszelkie bolesne wspomnienia emocjonalne są całkowicie niszczone lub mogą być usuwane ze świadomości, co prowadzi do stanu deprywacji psychicznej. Zdaniem McDougall pacjent psychosomatyczny posługuje się archaiczną formą symboliki, w której przekazy emocjonalne omijają zwykłe struktury poznawcze i językowe i są wyrażane bezpośrednio przez ciało. Stąd ten przedziwny tytuł książki „Teatry ciała”, tak jakby ciało dawało znać, o tym, co tak naprawdę powinno znaleźć się w naszych psychikach.

Zasady rozumienia chorób psychosomatycznych

Tak jak niemowlę (z ang. infant -z kolei od łacińskiego infans, „ten, który nie może mówić”), pacjent psychosomatyczny reaguje objawami fizycznymi na bolesne uczucia, takie jak złość, lęk separacyjny itd., o których też nie tyle nie może mówić, ile wręcz nawet one nie dochodzą do jego emocji. Teoria zawarta w książce sugeruje rozumienie, dostrzeganie w człowieku, czegoś na wzór pojemnika na przeżycia emocjonalne. McDougall zwraca uwagę, że chociaż objawy psychosomatyczne często zagrażają życiu, są również prymitywnym sposobem zapewnienia psychicznego przetrwania. W swoistej „archaicznej histerii” pacjenci psychosomatyczni często bronią swojego prawa do istnienia. Trudnym zadaniem psychoanalizy jest przełożenie tajemniczych dramatów rozgrywających się w teatrach ciała na możliwe do analizy werbalizacje.

 Co zatem zrobić, gdy chorujemy psychomatycznie?

Pytanie na koniec trzeba sobie postawić, czy zawartość tej książki to jedynie teoria, czy już może obecnie praktyka? Na dzień dzisiejszym coraz częstszym przypadkiem są zdarzenia, gdy lekarz odsyła nas, nie tyle na dalsze badania co właśnie na psychoterapię, i dzieje się tak też w naszym kraju. Nie każdy jednak psychoterapeuta bierze pod uwagę te teorie. Dzieje się tak ze względu na wiele nurtów, w jakich terapeuci pracują. Nurty, w których choroby psychosomatyczne są brane pod uwagę to wspomniany wcześniej nurt psychoterapii analitycznej, psychonalityczne, a także nurty psychodynamiczne bazujące na psychoanalizie, ogólnie rzecz biorąc, są to psychoterapie uwzględniające wgląd. Jeśli masz wątpliwości, czy problem zdrowotny, który Ci dolega można rozpatrywać  w aspekcie psychosomatyki, zapraszamy na konsultacje online do psychoterapeutów pracujących w nurtach uwzględniających wgląd w Centrum psychoterapii Adiuta (gabinety tradycyjne znajdują się w Warszawie i Pruszkowie).

—

Artykuł gościnny, przygotowany przez redaktorów www.lustro.org